Wczesna interwencja ( 0-2 l)
Najbliższym obserwatorem rozwoju nowonarodzonego dziecka są rodzice. Zmiany po urodzeniu zachodzą bardzo szybko. Pomiędzy wizytami kontrolnymi dziecko zmienia się czasami radykalnie, szybko rośnie i przybiera na wadze. Dobrze jest, jeśli rodzice świadomi są procesów zachodzących w organizmie dziecka i wiedzą, kiedy należy skonsultować się ze specjalistą.
Grupy ryzyka
Istnieje niewątpliwa grupa dzieci z tzw. ryzyka, które należy obserwować ze wzmożoną czujnością. Są to: wcześniaki ( dzieci urodzone przed 37 tyg. ciąży ); dzieci przenoszone ( powyżej 42 tyg. ciąży ); dzieci urodzone za pomocą carskiego cięcia, z ciąży bliźniaczej i mnogiej; dzieci z niedowagą ( poniżej 1,8 kg ) i dzieci b. duże ( pow. 4,5 kg ); dzieci z zagrożonych ciąż; uszkodzenia okołoporodowe; długotrwałe niedotlenienia, silna i długotrwała żółtaczka fizjologiczna
Wiele czynników ryzyka powstaje w czasie ciąży, takich jak: choroby przewlekłe, zakaźne mamy, infekcje i przeziębienia, przyjmowanie leków min. podtrzymujących ciążę i/lub innych, promienie rentgenowskie, niedożywienie matki, palenie papierosów i picie alkoholu w ciąży; młody wiek mamy ( poniżej 18 lat); niski wzrost mamy ( poniżej 160 cm), waga ciała mamy poniżej 55 kg; nadwaga mamy, krótki odstęp pomiędzy ciążami.
Niepokojące objawy
Jakie objawy powinny niepokoić rodzica dziecka w wieku 0-2 lata ?
- wzmożone napięcie mięśniowe- dziecko pręży się ( często podczas karmienia ), jest niespokojne, mało śpi, dużo płacze, reaguje płaczem na dotyk
- obniżone napięcie mięśniowe – dziecko wiotkie, przelewa się przez ręce; nie stabilizuje głowy ( po 3-cim miesiącu życia); mało ruchliwe, stawia mały opór przy ruchach kończyn i główki, wiotkie w stawach; gorzej pije, słabiej ssie, męczy się, czasem krzyczy podczas karmienia
- dziecko nie lubi leżeć na brzuchu
- dziecko asymetrycznie układa głowę, czasem całe ciało – odgina się w bok
- maluch chwyta tylko jedną ręką lub zdecydowanie chętniej jedną ręką (poniżej 8-mego miesiąca życia)
- dziecko nie przygląda się bliskim osobom i opiekunom; nie śmieje się
- maluch nie lubi głośnych dźwięków, ostrego światła lub intensywnych zapachów
- dziecko nie lubi przytulania, kołysania i delikatnego huśtania
- dziecko nie obraca się z pleców na brzuch ( min. 7 m-c ) – uwaga ! Obrót to nie to samo, co upadek ( wywracanie się )
- dziecko nie stoi w czworakach ( 7/8 m-c )
- dziecko nie siada z wyprostowanymi nogami ( do 10 m-ca życia )
- dziecko nie umie chwycić zabawki obiema rękami( 7 -8 m-c )
- dziecko nie wstaje przy meblach( 10-13 m-cy )
- dziecko nie chodzi – nawet wokół mebli ( 12-15 m-cy )
- dziecko nie lubi kąpieli, obcinania paznokci, strzyżenia i czesania włosów
U kogo szukać porady?
Powyższe objawy powinny skłonić rodzica do konsultacji z lekarzem. Najlepszym specjalistą byłby lekarz pediatra specjalizujący się we wczesnej interwencji, lekarz rehabilitacji, neurolog dziecięcy. Przydatna jest też opinia fizjoterapeuty/rehabilitanta pracującego z dziećmi ( metoda Bobath, Vojta ) lub terapeuty integracji sensorycznej. Bardzo często wystarcza pomoc fizjoterapeuty, który nauczy rodzica, jak właściwie pielęgnować dziecko, w jakich pozycjach układać do snu, do karmienia, jak ćwiczyć podczas zwykłych czynności pielęgnacyjnych ( wymiana pampersa, kąpiel ) itp.
Pamiętajmy, że układ nerwowy dziecka w tym okresie jest bardzo plastyczny. Zatem wszelka praca nad jego usprawnieniem daje bardzo skuteczne efekty i wiele zmienia na lepsze. Nie bójmy się pytać o wszystko, mieć wątpliwości i rozmawiać z lekarzem. Tak się składa, że tylko my rodzice ponosimy 100%-ową odpowiedzialność za nasze dzieci.
Konsultacja medyczna: dr Bogumiła Gorzelana ( Ośrodek Rehabilitacyjny dla Dzieci NSZOZ „Medi-Reh” w Kaliszu ).